پرسش :

اگر قوم جدیدی به وجود آمد آیا علت آن گناه نکردن قوم قبلی است ؟ و آیا اثبات وجود ظرف از سوی خداوند از اینجا ناشی می‌شود که گناهی باید ایجاد شود تا انسان هم تکمیل شود؟

پاسخ :
این‌که گفته شد نسلی که خلق شده برای این منظور هست ، خیر این‌طور نیست یعنی خلقت برای این مسئله آفریده نشده بلکه لازمه این آفرینش و مخلوق این‌چنین است. امام باقر (ع) فرموده اند: "آیا گمان می کنید زمانی‌که قیامت برپا شد خداوند متعال دیگر خلقی ندارد؟ در صورتی که بعد از شما مجدد آدم آفریده می‌شود". آفرینش سفره‌ی گسترده‌ای است که خدای فیاض ، فیض و جود خود را به نمایش می‌گذارد. حال این عرصه موجودات دارای طبقاتی است: یک طبقات جبروتی است که فاقد خلاف، شر و نقصی است اما زمانی که عالم وجود تنزل می‌کند و در عالم ماده قرار می‌گیرد به لحاظ ذیق وجودی که این عالم داراست و بحث حرکت و لغزنده‌ای وجود پیش می‌آید که موجب اصطحکاک می‌شود که این اصطحکاک‌ها باعث نقائص می‌شود. و نکته آخر این‌که، در مورد این حدیث که "اگر شما گناه نمی‌کردید خداوند قومی را خلق می‌کرد که گناه کنند" حفظ حیثیت ایمن حدیث است. در اصل بیان کننده بشارت عفو است. یعنی خداوند در مقابل لغزش انسان عفوی دارد. در مناجات ابوحمزه ثمالی آمده که "خدایا اگر گناه نداشته باشیم عفو خود را کجا مصرف می‌کنی؟ "